Од заедничка перспектива, улогата на платформите за комуникација и дијалог се смета како инструмент за зајакнување на соработката и помирувањето. Уште поважно, тој се користи како инструмент за постигнување клима на меѓукултурна толеранција и меѓусебно разбирање. Меѓутоа, во локалниот контекст, традиционалните и патријархалните комуникациски модели сè уште доминираат во дискурсот на Kосовското општество – модели кои сè уште се особено изразени во руралните средини и меѓу постарите генерации.
Како рамка за дискурс во Косово, локалните медиуми не доживеале суштинска промена или покажале извонреден напредок.
Од друга страна, развојот на заедницата е тешко да се претстави непристрасно преку локалните медиумски платформи, кои треба да се спротивстават на локалните клишеа и генерализации за одредени верувања и културна застапеност. Постојат бројни случаи на медиуми кои намерно користат дискриминаторски пристап, илустрирајќи и нагласувајќи класни поделби и предрасуди.
Недостаток на капацитет на локалните медиуми за понатамошно унапредување на дијалогот во заедницата нема обезбедено доволно простор за заедниците активно да се вклучат во процесот на помирување или во споделувањето на знаењето за неговите придобивки. Во текот на 90-тите години, подемот на национализмот доведе до пристрасни и политички влијаени медиуми, додека конфликтот сам по себе дополнително ја спречи нормалната транзиција на медиумите од државно контролирани во модерни, демократски, јавни служби и приватни медиуми.
Локалните медиуми во Косово се соочуваат со недостаток на финансиска одржливост. Ова им претставува предизвик да најдат квалификувана работна сила и ги тера да се задоволат со неискусни репортери - ова прашање дополнително го овековечуваат слабите услови за вработување, целокупното лошо ниво на новинарско образование, итн.
Локалните медиуми со седиште надвор од Приштина се чини дека стојат уште полошо поради многу ограничениот пазар на медиуми. Сето ова укажува дека локалните медиуми честопати немаат ресурси, време или потребни вештини за спроведување и негување на дијалогот во заедницата.
Системска дегенерација на концептот „дијалог во заедницата“
Идејата за дијалог и соработка во заедницата претрпе и е дегенерирана во текот на изминатите две децении, откако за првпат беше соопштена во јавноста како услов за мирен соживот и помирување. Додека потребата за дијалог во заедницата продолжува да остане суштински императив за мирен соживот и претставува висок приоритет на Косово, понекогаш последното изгледа измислено и наметнато од надворешни лица, предизвикувајќи имплицитен и интернализиран отпор и дигресија од реалното значење на концептот.
Имајќи предвид дека дијалогот во заедницата е релативно нов концепт, предизвиците со кои се соочи во Косово доведе до губење на многу значења во преводот и, со тоа, не обезбедување доволно време на пошироката јавност за целосно разбирање на поимот. Како и да е, во многу наврати, потребата од дијалог се толкува како политичко наметнување, со што се создаваат голем број предрасуди и стереотипи.
Навистина, што е дијалог во заедницата?
Инклузивноста како концепт прво повлекува признание дека без никакво фаворизирање на едни над други, сите постојни културни / национални / етнички средства претставуваат составни сегменти на општеството. Таквото признание поттикнува конструктивен став кон социјалната хармонија и почит кон заедницата.
Покрај тоа, активната промоција на инклузивниот дијалог меѓу заедниците од страна на локалните медиуми останува императив, особено кога станува збор за наоѓање на заедничка основа за идентификување, заштита и спроведување на достапните можности за помирување.
Локалните медиуми кои се трудат да станат независни од владата, деловните субјекти, верските институции и политичките партии добиваат кредибилитет од заедниците каде што служат и дејствуваат како комплементарни канали за дискурс кои го олеснуваат активното граѓанство и политичкото учество на сите.
Додека локалните медиуми поконкретно служат за промовирање на меѓукултурен дијалог, треба да се прашуваме дали луѓето на Косово имаа можност за внатрешен дијалог за да ги проценат односите што ги имаат со нивната околина, како и да ги проценат нивните капацитети за донесување информирани одлуки за нивната сопствена иднина. Опасноста од фабрикуван живот - што не е добро разбран или интернализиран од заедниците, заедно со зависноста од меѓународната заедница - е дека тој има датум на истекување.
Може ли да се промени политиката по ова прашање?
Поимот напредок честопати е поврзан и погрешно се смета за работи како што се градежништвото во центрите на градот, додека работите од суштинско значење - примарно помирувањето, човековите права и квалитетот на животот - се игнорираат.
Имајќи го предвид влијанието што тие можат да го имаат во смисла на унапредување на дијалогот во заедницата што води кон помирување, зајакнувањето на локалните медиуми треба постојано да се охрабрува од носителите на одлуки. Иако, во контекст на Косово, улогата на локалните медиуми останува моќна и неопходна во смисла на придонес кон понатамошната демократизација и создавање на поинклузивно општество, досега ваквиот потенцијал е недоволно искористен во земјата.
Идејата на меѓународната заедница за мултиетничка припадност произлегува од западниот концепт на мултиетничка припадност и се заснова на нивните сопствени искуства и околности. Напротив, луѓето во Косово не се сметаа секогаш едни за други како мултиетнички групи кои живеат во една земја, но имаа многу повеќе заедничко отколку што можеше да замисли меѓународната заедница.
Според извештаите подготвени од различни меѓународни организации кои работат на Косово, и покрај добрите намери, пристапот на меѓународната заедница е сфатен како премногу проповедање за мултиетничката припадност, без да се дозволи повеќе простор за толеранција заснована на локалните традиции и практики. Ова, пак, спречува да се случат вистински процеси на помирување.
Се верува дека генералниот недостаток на саморефлексија и самокритичност кај локалните медиуми во Косово негативно влијае на потенцијалот што тие го имаат во деконструирање на митови и предрасуди за „едни со други“ и промовирање на меѓуетничко разбирање. Дополнително, лошата економска состојба со која се соочуваат не помага во градењето толеранција, но честопати служи како лесен пат да се обвинуваат „едни со други“ за сиромаштијата и недостатокот на просперитет.
Заклучок
Посебно внимание треба да се посвети на прашањето на политичката волја на Косово, кое беше многу повеќе насочено кон позиционирањето на Косово како новооснована земја на меѓународната арена, отколку на благосостојбата на општеството. Политичките концепти во Косово беа изградени повеќе од пристап од горе надолу, што значи дека процесот на донесување одлуки е ексклузивен и дијалогот како алатка не е доволно искористен. Овој пристап станува прилично видлив при изготвувањето на различни закони, кои честопати се недоволно усогласени со релевантното законодавство и немаат ефективно спроведување на теренот.
Ризиците од не-дијалог треба целосно да се признаат, бидејќи тие можат да доведат до развој на стереотипна перцепција на другиот, да создадат клима на меѓусебно сомневање, напнатост и вознемиреност, да се користат малцинства како жртвени јарци и генерално да се поттикне нетрпеливост и дискриминација.
Со цел да се создаде поповолна средина, политиката на Косово треба да ја негува врската помеѓу донесувачите на одлуки и заедниците со цел да се избегне распаѓање на дијалогот, каде последиците можат да доведат до екстремизам и навистина тероризам.
Покрај тоа, со вклучување на дијалогот во заедницата како алатка може да се придонесе за градење на добрососедски односи. Според успешни примери во Европската Унија, историјата била мирна и продуктивна секогаш кога преовладувала вистинска решеност да разговараме со нашиот сосед и да соработуваме преку линиите на поделба што останале. Само дијалогот им овозможува на луѓето да живеат во единство во различностите.
