Dy vitet e fundit (2021 dhe 2022) kanë qenë jashtëzakonisht të vështira për mediat lokale në Ballkan. Disa do të thonë menjëherë “Jo vetëm dy vjet, por të paktën dy dekada”. Do të shfaqen edhe ata që do të pohojnë “Edhe më gjatë”. Megjithatë, të gjithë do të pajtohemi se për mediat lokale nuk ka qenë kurrë e lehtë.
Secili mund të bëjë listën e vet të arsyeve pse është kështu siç është. Megjithatë, unë do të përpiqem të bëj një listë të ndryshme. Do të përpiqem t'u jap dhjetë këshilla radiostacioneve lokale që, sipas mendimit tim, mund t'u ndihmojnë, që, nëse asgjë tjetër, 2022 të jetë më i mirë se 2021. A është pak?
Këto këshilla janë të synuara kryesisht për radiostacionet lokale, por të paktën gjysma e tyre zbatohen për çdo platformë tjetër mediatike lokale. Për të mos humbur kohën tuaj të çmuar, këtu është lista:
1. PËRMBAJTJA LOKALE, LOKALE DHE VETËM LOKALE
Ndoshta e dini se rregulli i parë kur blini një pronë është: vendndodhje, vendndodhje, vendndodhje. Në mënyrë të ngjashme, mediat lokale, kur bëhet fjalë për krijimin e përmbajtjes, duhet ta përvetësojnë mantrën: lajmet lokale, lokale dhe vetëm lokale. Disa mund ta konsiderojnë këtë pak e tepruar. Të tjerët do të thonë: "Jemi një komunitet i vogël, nuk ka kaq shumë ngjarje këtu". Jam gati të pajtohem me ju, por sa herë që publikoni diçka që nuk ka lidhje me komunitetin tuaj lokal, ju humbni atutin më të fortë që keni. Mbase edhe i vetmi.
Jetojmë në një kohë kur askush nuk informohet vetëm nga një burimi. Gjithçka që ndodh në nivel kombëtar, apo në botë, sigurisht që mund të gjendet diku tjetër. Ajo që po ndodh në komunitetin tuaj lokal mund të gjendet vetëm tek ju. Çdo sekondë që shpenzoni duke i "mbuluar" ngjarjet nga vendi dhe bota është koha që keni humbur për të treguar ose hulumtuar diçka të rëndësishme për komunitetin tuaj. Kurrë nuk do të jeni në gjendje ta kompensoni atë kohë, kurrë.
Përmbajtja lokale është arsyeja pse dikush përdor median tuaj. Në të njëjtën kohë, është arsyeja pse ju ekzistoni. Sa herë që flisni për diçka që nuk lidhet me komunitetin tuaj lokal, u jepni dëgjuesve tuaj një shans të arrijnë në përfundimin se nuk kanë nevojë për ju. Mos e mashtroni veten. Ata do ta bëjnë atë. Disa më parë, disa më vonë.
2. RUANI NJERËZIT
Në këtë periudhë të pandemisë Covid, kjo shprehje “Ruani njerëzit” mbase nuk ka qenë kurrë më e rëndësishme. Ndoshta kemi mësuar se si të mbajmë maska, të mbajmë distancë dhe të mbrohemi nga virusi, por një pandemi dyvjeçare tek disa njerëz do të ketë pasoja më të mëdha te psikikë sesa te mushkëri. Flisni me punonjësit dhe kolegët tuaj më shumë se kurrë më parë. Kjo do t'ju ndihmojë si ju, ashtu edhe ata.
Kam dëgjuar shumicë herë " Na mungojnë njerëzit" dhe " E kemi humbur atë prezantuesin/prezantuesen (gazetarin/gazetaren) e mirë". Zakonisht më thonë: "Nuk kishim para për ta mbajtur”. Kjo nuk ka të bëjë vetëm me paratë. Ato janë të rëndësishme, por a e dini se çfarë tjetër është e rëndësishme për këta njerëz? Çfarë do të dëshironin të bënin në dy vitet e ardhshme? Çfarë të mësojnë? Me kë të takohen?Ku të shkojnë? Çfarë të blejnë? Nëse nuk flisni me ta, nuk do t'i dini përgjigjet e këtyre pyetjeve.
E di që nuk keni mjetet për t'ua bërë të mundur atë, por ndoshta marketingu juaj mund të gjejë "kompensim" për një kompjuter të ri, televizor, një udhëtim, kurs gjuhësor për një fëmijë.....Do të sakrifikoni disa minuta reklamimi, por prap se prap do të keni prezantuesin/prezantuesen (gazetarin/gazetaren) tuaj të mirë. Provojeni, funksionon.
3. NJERËZIT E DËGJOJNË RADION PËR MUZIKË, POR MBETEN TË DËGJOJNË PËR SHKAK TË PREZANTUESIT
Ekzistojnë radiostacionet që gjithnjë e më shumë reklamohen nën sloganin "“Më shumë muzikë, më pak biseda”. Justifikimin e gjejnë në faktin se 80% e njerëzve dëgjojnë radio për shkak të muzikës. Megjithatë, çelësi i suksesit të një stacioni nuk është vetëm sa shumë njerëz e dëgjojnë atë, por sa kohë e dëgjon secili prej tyre. Ky është ndryshimi midis atyre që sapo hyjnë në një shitore dhe atyre që me të vërtetë po blejnë diçka. Nëse jeni pronari/ja e asaj shitore, e dini se nga grupi i parë nuk ka dobi të madhe. Pikërisht për këtë arsye keni shitës/e që duhet ta interesojnë klientin, për të blerë diçka.
Këta janë prezantues/e juaj të radios. Detyra e tyre është të bëjnë të gjithë ata që hynë në "shitorën" tuaj të dëgjojnë edhe 15 minuta të tjera. Dhe pastaj edhe 15 të tjera, edhe 15 të tjera… .. Si e bëjnë ata këtë? Duke u treguar atyre diçka interesante për atë që kanë dëgjuar, duke u treguar atë që i pret në 15 ose 30 minutat e ardhshme, duke u dhënë informacione të dobishme, duke i gëzuar, duke i shqetësuar, duke i bërë të mendojnë. Këta prezantues/e mund të bëjnë gjithçka, por ju duhet t'i keni ato. Dikush duhet të punojë me ta dhe t'i pyesë se çfarë kanë përgatitur, çfarë i nevojitet, për të qenë edhe më mirë.
Ndryshe, nëse niseni "nga melodia në melodi të ndritshme ", do të keni një shitore ku secili produkt është mbuluar dhe ju zbuloni një nga një çdo 3 minuta. A njihni një shitore të tillë? Jo, as unë. Është thjesht e padobishme. Prandaj nuk ekziston.
4. NDIHMOJINI BIZNESET LOKALE
Secili ka hallin e vet, por nuk jeni vetëm ju, biznesi i të cilëve ka pasoja të mëdha në dy vitet e fundit. Dhjetra e qindra biznese vendase janë në të njëjtën situatë si ju, disa madje në një situatë edhe më të vështirë. Tregoni se kujdeseni për klientët/et tuaj(a)(aktualë dhe të ardhshëm). Prezantojeni radion tuaj (median) si një media që kujdeset për bizneset lokale. Ofrojini ndihmë.
Njoftoni se do të ofroni paketa spot falas (150 spote 30 sekondash) për dy biznese lokale çdo muaj për 12 muajt e ardhshëm. Mblidhni aplikacionet dhe organizoni një darkë me ta, ku do të vizatoni biznese që do të reklamohen falas në tre muajt e ardhshëm (6 gjithsej). Ata duhet të plotësojnë vetëm një kusht. Pas një muaji, t'u përgjigjen sinqerisht pyetjeve në lidhje me efektivitetin e promovimit të tyre dhe sa e ka ndihmuar biznesin e tyre dhe të jenë gati të nënshkruajnë deklaratën e tyre.
Gjithashtu mund t'u ofroni menjëherë një muaj shtesë promovimi me 50% zbritje. Nga 6, të paktën një ose dy duhet ta pranojnë atë. Sido që të jetë, brenda 12 muajve do të keni 24 klientë të rinj me të cilët mund të diskutoni seriozisht rreth planeve për vitin 2023. Do të keni dëshmi të shkruara për suksesin e fushatës së tyre në radion tuaj (media) që mund t'ua tregoni klientëve të tjerë potencialë. Më e rëndësishmja, si ata ashtu edhe klientët e tyre do ta dinë se ju keni qenë aty kur ata kishin më shumë nevojë për ndihmë.
5. KOMUNIKONI ME PUBLIKUN
Teknologjitë e reja, veçanërisht rrjetet sociale, hapin një hapësirë të madhe për komunikim të rregullt me audiencën tuaj. Nuk ka informacion më të rëndësishëm për ju sesa informacioni se çfarë pëlqen dhe çfarë nuk i pëlqen audiencës suaj. Çfarë do të donin më shumë dhe çfarë më pak. Cilat janë temat me të cilat duhet të merreni? Inkurajoni komunikimin dhe ndërveprimin me dëgjuesit në çdo nivel dhe në çdo kohë. Gjithçka që ju nevojitet është një kartelë SIM dhe një telefon i vjetër për të pasur një shërbim SMS për dëgjuesit 24/7. Është e juaja që t'i kaloni nëpër ato mesazhe një ose dy herë në ditë, t'i falënderoni dhe të jepni një përgjigje nëse mundeni.
Krijoni një grup të mbyllur në FB për 100, 200 ose 1000 dëgjuesit tuaj më besnikë në të cilin do të testoni idetë tuaja, këngët, reklamat, temat ... gjithçka që planifikoni të bëni në program. Lërini që ata të jenë "kolegji juaj i zgjeruar". Kërkojuni atyre t'ju japin ide për tregimet që u nevojiten, kontaktet e njerëzve me të cilët duhet biseduar. Nuk duhet të bëni gjithçka që ju kërkojnë përmes programit. Mund t'u përgjigjeni drejtpërdrejt disa pyetjeve, por është e rëndësishme që të gjithë ata të kuptojnë se ju interesoheni vërtet për secilën prej tyre. Ky grup do të jetë gjithashtu një "rezervuar" i njerëzve që do të vijnë në ndonjë ngjarje apo aksion tuaj, do t'ju ndihmojnë të organizoni diçka, blerësit e parë të filxhanëve, bluzave tuaja... Kujdesuni për ta. Ata munden pa ju, por ju nuk mundeni pa to.
5. LOKALIZONI GJITHÇKA QË MUNDENI
Nuk e di nëse e dini termin "white lie". Tek ne mund të quhet “gënjeshtër e patëkeq”. Në thelb, kjo është një gënjeshtër, por nuk ka pasoja negative për ata që e thonë, si dhe për ata të cilëve u referohet. Çfarë dua të them? Radioja është “teatër i mendjes”(theater of the mind”), nuk ka foto dhe dëgjuesit imagjinojnë atë për çfarë po flisni. Po atyre dëgjuesve u pëlqen të dinë se ju shkoni në të njëjtat vende ku shkojnë edhe ata, bleni në dyqanet ku blejnë edhe ata, me pak fjalë - jetoni ashtu siç jetojnë ata.
Kur, për shembull, prezantuesi thotë: "Kalova këtë mëngjes pranë dyqanit XY dhe u takova një shoqe që nuk e kam parë që nga koha kur shkuam në shkollën YZ. Mbaj mend që këtë këngë e dëgjova për herë të parë në festën që ajo po organizonte. Emri i këngës (kënga fillon). Fakti që këtë mëngjes nuk keni parë as dyqanin as shoqen, as nuk ka pasur ndonjë festë të tillë kurrë… të gjitha këto janë "gënjeshtra të bardha" që shërbejnë vetëm për t'i lënë dëgjuesit përshtypjen se jetoni në qytetin ku edhe ai/ajo jeton. Dhe për ta shmangur hyrje budallaqe "Dhe tashi hiti i madh nga viti XY - emri i këngës". Është shumë e rëndësishme që sa herë të mundeni, të tregoni se jeni pjesë e komunitetit për të cilin po transmetoni.
Gënjeshtrat e patëkeqe mund t'ju ndihmojnë këtu, por kini kujdes. Asnjëherë mos i lidhni ato me lajmet. Nëse keni lajme që thotë se diçka ka ndodhur, atëherë thuajeni ashtu siç është, duke e përfshirë edhe burimin e lajmit. Mos lejoni që të dalë sikur e keni dëgjuar nga një shoqe me të cilin keni shkuar në shkollën XY.
Lokalizimi gjithashtu ndihmon reklamuesit tuaj. Mos ngurroni t'i përmendni ato në njoftimet tuaja. “Duke kaluar pranë XY Bank rastësisht takova një shok fëmijërie që mburrej prej vitesh se ishte i pari që solli në qytetin tonë diskun e grupit X. Ai pretendonte se kënga XY do të ishte një hit i madh, por nuk e besova atë atëherë. Shoku, kishe të drejtë. Më falni. (shkon kënga). Njoftimet si ky kanë një efekt shumë më të mirë sesa thjesht të thoni emrin e këngës që vijon. Ok, ju i përdorni gënjeshtra të patëkeqe, por programi juaj krijon një lidhje emocionale me dëgjuesin/en dhe klienti do të jetë i lumtur të dëgjojë emrin e tij jashtë videove për të cilat ka paguar. Provojeni - ndihmon.
7. EKZISTON NJË "TREG" PROJEKTESH
Nuk kam pse t'ju them. Këtë e dini edhe vetë. Kohët janë shumë të vështira, jo vetëm për ju, por edhe për të gjithë ata që merren me ndonjë biznes, klientët tuaj të mundshëm. Çdo lekë është i çmuar dhe reklamimi, veçanërisht në mediat lokale, ende vështrohet më shumë si një kosto sesa një investim. “Do të të bëj një nder, ndaj do reklamohem” – është një fjali që pronari i një stacioni lokal e ka dëgjuar shumë herë nga klientët e tij.
Gjatë dy dekadave të fundit, organizatat ndërkombëtare që merren me zhvillimin e medias kanë drejtuar "klientët" e tyre drejt tregut, ndërsa kanë vënë në dukje vit pas viti se Ballkani është kryesisht nën kontrollin e qeverisë dhe se mediat që kanë një politikë editoriale të pavarura po luftojnë kryesisht për thërrime në atë treg mbeten pas atyre që janë gati të jenë shërbime propagandistike të qeverisë. Vërtet, këta të fundit nuk i interesojnë këto organizata ndërkombëtare, pasi ata marrin nga ai treg aq sa u duhet. Në varësi të masës në të cilën janë të dëgjueshëm. Kështu, mediat e pavarura ndjekin bishtin e vet për vite me radhë, duke u përpjekur t'i marrin mbetjet , duke bindur në mënyrë të rreme veten dhe donatorët se është e mundur të mbijetojnë prej asaj.
Sot, nëse do të duhej të zgjidhja a do të punësoj dy agjentë shitjesh ose një menaxher projekti (i cili e di të shkruajë propozime për projekte, të komunikojë me donatorët dhe të shkruajë raporte) dhe një bashkëpunëtor financiar (i cili e di të shkruajë raporte financiare dhe nuk ka frikë nga Excel) do të zgjidhja opsionin e dytë.
Në dy vitet e fundit ka një "treg" relativisht të madh projektesh dhe fatkeqësisht nuk ka mjaft media, veçanërisht ato lokale, që mund t'u përgjigjen kërkesave të donatorëve për zbatimin e projektit si në aspektin narrativ ashtu edhe në atë financiar. Kështu, mediat gjenden në situatën e palakmueshme të përjashtimit nga projektet ndërkombëtare për shkak të mungesës së stafit cilësor në nivel lokal.
Vlerësohet se në vitin 2022 do të ketë edhe më shumë para në këtë “treg” dhe mediat duhet të mendojnë seriozisht se si t’i qasen këtij tregu në mënyrën më të mirë të mundshme. Natyrisht, është e nevojshme të merret parasysh fakti që për shkak të synimeve të donatorëve, ata nuk duhet ta komprometojnë politikën e tyre editoriale, por të gjejnë një mënyrë për të përmirësuar përmbajtjen e tyre dhe për të arritur edhe më shumë përdorues(e)pikërisht përmes bashkëpunimit me ta. Kjo nuk do të thotë që ata duhet të harrojnë reklamuesit komercialë, por duke aplikuar një qasje kreative është e mundur të lidhen këto dy gjëra, aq më tepër që vetë donatorët nuk do të heqin dorë nga kjo situata e tregut. Sado që edhe vet nuk besojnë tek ajo.
6. ÇFARË MUND TË SHITNI?
Na pëlqen apo jo, ne jetojmë në epokën dixhitale. Kjo do të thotë që edhe pse jeni ende duke transmetuar në FM, duhet të keni faqen tuaj dhe një opsion që do t'i lejojë dëgjuesit tuaj të paguajnë online. Çfarë? Gjithçka. Jam i vetëdijshëm për faktin që shpesh nuk është një proces i lehtë, por sapo të kaloni përmes atij procesi, do të hapet një hapësirë biznesi krejtësisht e re për ju.
Pagesa online është një parakusht që ju të jeni në gjendje të mendoni për fushatat crowdfunding, abonimin në disa përmbajtje dhe shërbime ekskluzive, shitjen e produkteve tuaja promocionale ose produkteve dhe shërbimeve të reklamuesve tuaj.
Nëse vërtet keni një audiencë besnike, ajo nuk do të ketë të vështirë të paguajë për këto produkte edhe një përqindje më e shtrenjtë nëse e di se kjo do të ndihmojë stacionin e tyre të preferuar të funksionojë në mënyrë të qëndrueshme. Gjithashtu, klientët juaj do të jenë të gatshëm të ulin çmimet e produkteve të tyre me disa përqindje nëse mund të shesin më shumë përmes jush. Në thelb, ky është modeli i biznesit të shërbimeve të dorëzimit. Juve ju marrin disa lekë më shumë, sepse jua sjellin produktet në adresën tuaj të shtëpisë, e aq më tepër atyre produktet e të cilëve sjellin. Pak nga njëra anë, pak më shumë nga ana tjetër, dhe këtu janë të ardhurat tuaja shtesë.
9. BËHUNI KREATIV, EKSPERIMENTONI
Nëse luani vetëm në mënyrë të sigurt, e vetmja gjë që është e sigurt është se herët a vonë do të fundoseni. Radioja, apo çdo media tjetër, nuk është një operacion truri dhe askush nuk do të vdesë nëse nuk bëni diçka ashtu siç duhet. Kreativiteti është diçka që nënkuptohet në media dhe që pritet nga ju. Nëse hiqni dorë nga kreativiteti, atëherë u hoqët dorë edhe nga e ardhmja juaj.
Inkurajoni njerëzit të jenë kreativ, të bëjnë sugjerime të reja, të bëjnë gjëra të vjetra në mënyra të reja. Shpërblejeni më inovativët prej tyre. Tregoni se kujdeseni për ta. Se kreativitet shpërblehet. Kjo vlen si për pjesën e programit ashtu edhe për atë të biznesit. Ofrojuni klientëve tuaj diçka që askush tjetër nuk ka bërë për ta. Jeta nuk është një spot 30 sekondash apo një baner.
10. 3000 MAGJIKE
Këtë e lashë qëllimisht për fund, kështu që kushdo që e lexon të gjithë tekstin mund ta shohë edhe këtë. Historia e 3000 sloteve (spoteve) prej 30 sekondash është ndoshta më e dobishme që kam dëgjuar në këto tridhjetë vjet që merrem me radio. Dhe më besoni - funksionon.
E kam dëgjuar shumë herë pyetjen “Si ta përcaktoj çmimin e një reklame?” Sigurisht, në masë të madhe kjo varet nga konkurrenca dhe pozicioni juaj në treg, por merrni parasysh edhe këtë opsion. Cilat janë shpenzimet tuaja totale mujore operative? Sa ju kushton radioja juaj në muaj? Ndajeni atë numër me 3000 dhe merrni çmimin e një videoje 30 sekondash në stacionin tuaj.
E kam provuar këtë formulë në dhjetëra stacione nëpër botë dhe në më shumë se 80% të rasteve ka rezultuar se çmimet e tyre janë shumë më të larta se shifra e marrë në këtë mënyrë. Çfarë do të thotë kjo në të vërtetë? Do të thotë se mbivlerësoni kohën në stacionin tuaj dhe se nuk shitni mjaftueshëm. Do të thotë se me numrin më e vogël të sloteve më të shtrenjta zvogëloni suksesin e fushatës së klientit tuaj.
Ua jepni detyrën agjentëve tuaj që të shesin 3000 slote muajin e ardhshëm. Le të qëllimi i tyre të jetë numri i sloteve të shitura, dhe jo sasia e parave që do ta sjellin. Lidhni edhe bonuset me atë numër.Tashmë kam shpjeguar se si arritëm në çmimin e slotit që do të transmetohet në një termin nga ora 7 deri në orën 19 gjatë ditëve të punës. A mendoni se kjo nuk ju sjell para të mjaftueshme? Në rregull, keni çdo fundjavë dhe kohë pas orës 19:00 për fitime shtesë. Ka edhe sponsorizime, lotari….
Po, dhe të mos harroj. Ka edhe 20% (600) slote të tjera në atë periudhë prej 7-19 orësh që mund të bëjnë fitimin tuaj, dhe të cilat nuk përfshihen në këto 3000. Tani, nëse kjo nuk është e mjaftueshme për ju, atëherë merrni parasysh reduktimin e kostove tuaja operative. Nuk ka zgjidhje tjetër.
Po shikoj gjithçka që kam shkruar tani dhe kam ndër mendje edhe pikat 11, 12, 13…… Kush e di, mbase do të ketë mundësi edhe për këtë. Sigurisht, me kusht që ndonjë nga këto 10 ju ka ndihmuar.
