Programi televiziv linear, të paktën në vendet më të zhvilluara, ndoshta do të jetë së shpejti në shtratin e vdekjes. Gjithnjë e më pak shikues janë ulur në shtëpi dhe konsumojnë atë që u ofrohet aktualisht në ekranet televizive.
Në vend të kësaj, ka një numër në rritje të atyre që abonohen në shërbimet e transmetimit dhe shikojnë vetëm atë që duan të shikojnë, ku dhe kur duan. Në të njëjtën kohë zvogëlohet audienca që informohen vetëm përmes mediave tradicionale dhe në një pjesë të caktuar të ditës, që sigurisht është koncepti i lajmit televiziv.
Këto ndryshime në audiencë domosdoshmërisht çojnë në ndryshime te televizionet. Disa prej tyre përshtaten, disa jo.
Megjithatë, kanalet televizive në vendet e zhvilluar nuk dorëzohen pa luftë. Për vite me radhë, ata përpiqen të ndërtojnë strategjin digital-first në vend të një strategjie të përqendruar te TV për t'iu përshtatur ndryshimeve dhe audiencave, nevojat dhe zakonet e të cilëve kanë ndryshuar nën ndikimin e telefonave celularë dhe mediave sociale. Kështu është në botë, por a është kështu në Ballkan?
Evolucioni i ngadaltë i televizioneve ballkanike
Duket se një pjesë e konsiderueshme e transmetuesve në rajonin e Ballkanit Perëndimor refuzojë të evoluojë ose thjeshtë përshtatet shumë ngadalë ndaj ndryshimeve. Disa refuzojnë të ndryshohen edhe me çmimin e zhdukjes. Dhe kjo është e pashmangshme nëse nuk ndërmarrin asgjë.
Prej vitesh, e disa prej dekadash, nuk e kanë ndryshuar recetën e provuar të “paketimit të lajmeve”, por edhe vendosjen e tyre në atë që ata e konsiderojnë kanalin e tyre kryesor – ekranin televiziv. Ata aplikojnë një strategjie të përqendruar te TV dhe duket sikur bota jashtë “ekraneve të vogla” nuk ekziston për ta.
Për shembull, shumë prej këtyre stacioneve televizive ruajnë ende lajmet më të rëndësishme për lajmet qendrore të mbrëmjes dhe rrjetet sociale i përdorin vetëm për të ndarë lajmet që tashmë janë transmetuar në televizion.
Këto media rrallë ose aspak ndryshojnë stilin dhe shprehjen televizive, nuk bëjnë ndryshime në asnjë program lajmesh e të ngjashme. Dhe kur flasim për ndryshimet, nuk po flasim për ngjyrën e studios, pamjen e karrigeve ose ndriçimin. Po flasim për formën, por edhe për përmbajtjen.
Çuditërisht, disa nga këto stacione televizive kundërshtohen me kokëfortësi të gjitha ndryshimet. Duket se janë të vendosur rehat në zonën e komfortit, sikur janë të kënaqur me pozicionin në treg dhe audiencën që kanë, sado e vogël të jetë.
E njëjta recetë për një audiencë të ndryshme?
Dhe receta e tyre për lajmet televizive është si më poshtë. Hapja e lajmeve me politikën e brendshme, tre deri në pesë reportazhe televizive që zgjasin dy deri në tre minuta me një gazetar stand-up përpara një ndërtese ministrie apo parlamenti, pastaj pak ekonomi, ndoshta një intervistë e shkurtër, pastaj vijon sport dhe në fund parashikimi i motit.
Dhe e gjithë kjo do të gjejë vendin e saj në faqen e internetit dhe rrjetet sociale, pa asnjë adaptim. Sa për të thënë që edhe ata janë edhe një medi digjital, pra të kenë faqen e tyre në Facebook.
Kjo recetë zbatohet prej vitesh sikur shikuesi është i njëjti mesoburrë i tre dekadave më parë, i cili është në errësirë informative gjithë ditën, ndaj ulet para televizorit në orën 19 dhe shikon lajmet për 30 minuta pa ndryshuar kanalin.
Por është e qartë se nevojat e audiencës janë ndryshuar, shijet janë ndryshuar, durimi i teleshikuesve është ndryshuar, por janë ndryshuar edhe kanalet e shpërndarjes së informacionit. Ekrani i vogël i celularit ka zëvendësuar ekranin e vogël televiziv, ndërsa lajmet qendrore janë zëvendësuar me rrjetet sociale ku lajmet transmetohen 24/7 në çdo format, më së shpeshti në video.
Televizionet që përdorin një strategji 'copy-paste' për përmbajtjen - fillimisht të njëjtën transmetojnë në ekranet televizive ose në faqet e tyre të internetit dhe më pas e shpërndajnë atë në rrjetet sociale - më së shpeshti nuk marrin reagime kur ndajnë përmbajtje të papërshtatshme në Facebook ose Instagram. Me një qasje kaq të gabuar, ata arrijnë në përfundimin e gabuar se rrjetet sociale janë një gjë e humbur dhe se nuk mund të arrijnë një audiencë atje.
Pse ndihen si ndërhyrës në mediat sociale?
Pyetja është pse një pjesë e konsiderueshme e televizioneve në Ballkanin Perëndimor ndihet si një ndërhyrës në botën e mediave sociale?
Pse ekzistenca e tyre në rrjetet sociale është më shumë si një incident sesa një strategji e mirëmenduar për të rritur audiencën jashtë ekranit televiziv?
A besojnë se rrjetet sociale janë diçka e ndryshueshme dhe kalimtare? Tani janë të pranishme, nesër jo, dhe se televizioni është aty për të qëndruar edhe në të ardhmen. Mbase besojnë kështu, por për fat të keq, ose për fat të mirë, nuk është kështu. Realiteti është krejtësisht i ndryshëm.
Dhe ndërsa audienca më e vjetër ka pushtuar Facebook-un dhe Instagram-in, të rinjtë kryesisht kërkojnë strehim në rrjete të tjera, duke përfshirë edhe TikTok. Ato media që duan të fitojnë audiencë më të re tani po kërkojnë dhe ndërtojnë strategji se çfarë dhe si të publikojnë në këtë rrjet me rritje më të shpejtë. E tillë është qasja e, për shembull, BBC-së dhe NBC-së, të cilat tashmë po ndërtojnë një audiencë milionash në këtë rrjet social.
Ndërkohë, një numër i madh i televizioneve tradicionale me program televiziv linear po mbyllen dhe koha që audienca kalon para ekraneve të vegjël zvogëlohet në mënyrë të ndjeshme për shkak të kohës së kaluar para ekraneve të celularëve.
Në ndërtimin e një strategjie për rrjetet sociale, këto stacione televizive duhet të braktisin praktikën e postimit të përmbajtjes 100% të njëjtë në Facebook, Twitter, Instagram apo YouTube me atë që kanë postuar tashmë në kanalet e tyre televizive apo faqet e internetit të televizionit.
Kjo veçanërisht vlen për shërbimet e radiodifuzionit publik, të cilat, të cilat, me përjashtime të ndershme, duken sikur janë kapur në një kohë kur interneti nuk ekzistonte.
Ajo që duhet të bëjnë të gjithë punonjësit e kompanive televizive është që të fillojnë të mendojnë jashtë kutisë së TV-së. Ata duhet të fillojnë ta interesojnë audiencën që nuk është ulur para ekranit të televizorit dhe të mendojnë për një strategji digjitale në të cilën përmbajtja do të paketohet dhe përshtatet për disa platforma të ndryshme.
Uji i nxehtë tashmë është shpikur
Shtëpitë televizive ballkanike nuk kanë nevojë të shpikin ujë të nxehtë kur ndërtojnë strategjinë e tyre digjitale. Një numër i madh shërbimesh televizive private dhe publike në botë zbatojnë strategjinë digital first për të paktën gjysmë dekade..
Për shembull, rishikimi i lajmeve ditore ose Tagesschau në shërbimin e radiodifuzionit publik gjerman ARD në vitin 2020 u ndjek nga 11.7 milionë shikues. Është një numër i respektueshëm, por ata sërish ‘sulmojnë’ publikun që nuk është para ekraneve televizive, e cila është në rrjetet sociale.
Tagesschau ka 2.2 milionë ndjekës në Facebook, 3.6 milionë në Instagram, 3.2 milionë në Twitter dhe 1.1 milionë në YouTube, ku videot më të shikuara kanë mbi 5 milionë shikime. Për secilin prej këtyre rrjeteve sociale, ato krijojnë përmbajtje të veçantë që i përshtaten prioriteteve dhe dëshirave të audiencës. Kjo do të thotë që audienca merr përmbajtje të ndryshme nëse shikon Tagesschau në TV, nëse hap ueb faqen ose nëse viziton faqet e Facebook-ut dhe Instagram-it.
Shembuj të tillë nuk ekzistojnë vetëm në vendet shumë të zhvilluara perëndimore, por edhe në ato më pak të zhvilluara. Në Ukrainë, për shembull, pothuajse të gjithë televizionet kanë një strategji digjitale. Ky vend është një shembull i mirë i asaj që ndodh kur shërbimi publik fillon të ndërtojë një strategji digjitale më vonë. Kjo sigurisht krijon një mundësi të madhe për televizione private.
Për ta ilustruar, shërbimi i radiodifuzionit publik UA: Перший ka pak më shumë se 164,000 ndjekës në Facebook. Faqja është krijuar në vitin 2018. Në krahasim, stacioni televiziv shumë më i vogël Хромадске ka mbi 800,000 ndjekës në Facebook sepse ata kishin zhvilluar një strategji digjitale që nga fillimi. Krahasimi është edhe më drastik në Instagram dhe ndryshimi shihet edhe në kanalet YouTube.
Cili është minimumi për të bërë?
Nuk mjafton vetëm të hapet një faqe në Facebook, një faqe në Instagram ose një kanal në YouTube.
Ajo që i duhet çdo kompanie televizive është që menjëherë të fillojë ndërtimin e prezencës së saj digjitale duke krijuar përmbajtje që do të jenë të ndryshme nga përmbajtja që tashmë transmetohet në kanalin televiziv, në radhë të parë mendojmë për lajmet televizive.
Si do të dukej kjo? Për shembull, nëse lajmet televizive zgjasin 30 minuta dhe përmbajnë 12 deri në 15 reportazhe gazetareske, disa prej këtyre reportazheve mund të përshtaten për rrjetet sociale, mund të shkurtohet kohëzgjatja e tyre, mund të shtohen informacione etj.
Disa nga këto reportazhe dhe materiale që tashmë janë regjistruar mund të rimontohen për të qenë të përshtatshme për secilin prej rrjeteve sociale. Për shembull, për t'u rimontuar në formatin 1: 1 për Instagram dhe Facebook, sepse atëherë videot, në vend që të kenë korniza kryesisht të gjera, duhet të jenë me korniza kryesisht të mëdha dhe me titra ose tekst në ekran, sepse në këto dy rrjete audienca ndjek përmbajtjen edhe pa zë të ndezur, kryesisht në celular. Në përkthim, teksti në ekran do të jetë një zëvendësim për një rrëfim gazetaresk.
Transmetimi i lajmeve ditore gjithashtu mund të shkojë në YouTube dhe jo vetëm në Facebook. Në të njëjtën kohë, Facebook dhe Instagram mund të jenë kanalet tuaja ku politika dhe ekonomia nuk do të jenë temat kryesore si në lajmet televizive, por do t'i jepni përparësi historive me përqendrim te njerëzit.
Si pjesë e videotregimeve gazetareske, në Instagram mund të krijohen edhe histori në formën e kartelave me përdorimin e fotove, grafikëve, audio dhe video. Me këtë do të fitoni një audiencë të re. Në Instagram, televizionet mund të ndërtojnë një strategji që është e ndryshme nga ajo në ueb ose në TV, që do të thotë se aty kerkohen edhe videot dhe fotot më komode, ose përmbajtje për udhëtime, kulturë, traditë e të ngjashme.
Nëse lajmet transmetojnë intervista që nuk mund të publikohen të plota për shkak të kohës së kufizuar, ato mund të postohen në YouTube ku audienca kërkon përmbajtje të gjatë. Në Youtube mund të postohet një video për punën e montazherit në një televizion, ditën e kameramanit në atë televizion, si përgatiten lajmet 30 minutëshe etj.
Ky është një rekomandim për çdo televizion në Ballkan. YouTube duhet të shihet si një kanal shtesë i vetë televizionit ose si vazhdim i ekranit televiziv ku në vend të një programi linear, shikuesi mund të zgjedhë se çfarë dhe kur do të shikojë.
Megjithatë, televizionet ballkanike nuk duhet të mendojnë se kanë një kanal në YouTube vetëm duke publikuar lajme televizive tashmë të transmetuara ose vetëm duke publikuar intervista të publikuara në një nga programet televizive.
Krijimi i përmbajtjes së synuar për këtë rrjet është i nevojshëm. Për shembull, video shpjeguese ose të ashtuquajturat përhapëse, dokumentarë, video të animuara, video se si bëhet diçka, video të krijuara nga të rinjtë për të rinj dhe të ngjashme.
Për të plotësuar nevojën e shtuar për përmbajtje autentike - video, audio dhe foto, është e nevojshme që çdo televizion të mbështetet jo vetëm te kameramanët, por edhe që të gjithë në ekip të fillojnë të regjistrojnë përmbajtje në celularët e tyre.
Telefonat celularë janë gjithsesi më të mirë në krijimin e përmbajtjes në rrjetet sociale sesa kamerat klasike televizive.
Të gjitha gjërat e lartpërmendura, normalisht, kërkojnë kohë dhe burime, por në planin afatgjatë të gjitha shpërblehen. Kjo strategji do të sjellë një audiencë të re dhe më të re në televizion, do t'i zgjasë jetën dhe do të kontribuojë në forcimin e pozicioneve në treg, por edhe në forcimin e brendit.
Nëse nuk e keni bërë këtë më parë, filloni ta bëni që sot. Është më mirë të gaboni duke u përpjekur të bëni një ndryshim sesa të zhdukeni spontanisht nga tregu duke e ditur që as nuk e keni provuar.
